Droge mond - Xerostomie

Filter

Droge mond – Xerostomie

Een droge mond, ook wel xerostomie genoemd, is een veelvoorkomend probleem dat ongemak kan veroorzaken en de mondgezondheid kan beïnvloeden. Een droge mond of xerostomie ontstaat wanneer de speekselklieren onvoldoende speeksel produceren. Speeksel speelt een cruciale rol in de mondgezondheid: het beschermt tanden en tandvlees, helpt bij de spijsvertering en voorkomt infecties door bacteriën in de mond te bestrijden. Een verminderde speekselproductie kan leiden tot ongemak en verhoogt het risico op tandbederf, tandvleesproblemen en slechte adem. Gelukkig zijn er effectieve oplossingen om een droge mond te behandelen en te voorkomen.

Oorzaken van een droge mond

Een droge mond ontstaat wanneer je speekselklieren niet genoeg speeksel produceren. Dit kan verschillende oorzaken hebben:

  • Droge mond door medicatie
    Er zijn meer dan 500 soorten medicijnen die een droge mond kunnen veroorzaken als bijwerking, waaronder antihistaminica, antidepressiva, pijnstillers en bloeddrukverlagende medicijnen.
  • Droge mond en tong door stress
    Stress en angst kunnen tijdelijk de speekselproductie verminderen, waardoor je last krijgt van een droge mond en een plakkerig gevoel op de tong.
  • Droge mond in de nacht en na het slapen
    ’s Nachts neemt de speekselproductie van nature af. Mensen die door hun mond ademen of snurken, hebben vaak last van een droge mond na het slapen.
  • Droge mond door uitdroging
    Onvoldoende vochtinname, overmatig alcoholgebruik of cafeïne kunnen leiden tot uitdroging en een droge mond.
  • Medische aandoeningen
    Ziekten zoals diabetes, het syndroom van Sjögren en bestraling bij hoofd- en halskanker kunnen xerostomie veroorzaken.
  • Leeftijd
    Naarmate men ouder wordt, kan de speekselproductie afnemen, wat de kans op een droge mond vergroot.
  • Medische aandoeningen
    Ziekten zoals diabetes, het syndroom van Sjögren, de ziekte van Parkinson en nierfalen kunnen xerostomie veroorzaken.
  • Leefstijl
    Roken, alcoholgebruik en het drinken van cafeïnehoudende dranken kunnen bijdragen aan een droge mond.
  • Chemotherapie en bestraling
    Behandelingen tegen kanker, vooral bestraling van het hoofd- en halsgebied, kunnen de speekselklieren beschadigen. Chemotherapie kan de speekselproductie tijdelijk verminderen.

Voorkomen van een droge mond

Hoewel sommige oorzaken van een droge mond niet te voorkomen zijn, zijn er wel maatregelen die je kunt nemen om de klachten te verminderen:

  • Drink voldoende water
    Het klinkt simpel, maar gehydrateerd blijven is een van de beste manieren om een droge mond te voorkomen.
  • Vermijd uitdrogende stoffen
    Beperk de consumptie van cafeïne, alcohol en tabak, omdat deze stoffen de speekselproductie verminderen.
  • Adem door je neus
    Probeer mondademhaling te vermijden en train jezelf om door je neus te ademen, vooral ‘s nachts.
  • Eet speekselstimulerend voedsel
    Kauw op suikervrije kauwgom of eet knapperige groenten en fruit zoals wortels en appels om de speekselproductie te stimuleren.
  • Gebruik een luchtbevochtiger
    Vooral in droge ruimtes kan dit helpen. Het kan ook helpen als je deze ’s nachts gebruikt.

Behandelen van een droge mond

De behandeling van een droge mond is afhankelijk van de oorzaak. Hier zijn enkele behandelingsmogelijkheden:

  • Speekselvervangers
    Er zijn verschillende speekselvervangers verkrijgbaar, zoals mondsprays en gels, die de mond kunnen bevochtigen. Producten zoals Biotène Oralbalance Gel en OraCoat XyliMelts helpen de mond te hydrateren.
  • Speciale mondspoelingen
    Er zijn mondspoelingen speciaal ontwikkeld voor mensen met een droge mond. Deze mondspoelingen bevatten vaak ingrediënten die de speekselproductie stimuleren en de mond extra hydrateren. Ze helpen ook om de pH-waarde in balans te houden, waardoor de kans op gaatjes afneemt. Alcoholvrije mondspoelingen zoals Dentaid Xeros Mondspoelmiddel zijn effectief.
  • Hydraterende mondgels
    Hydraterende mondgels zorgen voor directe verlichting door een beschermend laagje te vormen in de mond. Deze gels hydrateren de mond en zorgen voor een langdurig comfortabel gevoel. Ze zijn ideaal voor gebruik vóór het slapen, zodat je niet wakker wordt met een droog gevoel. Dentaid Xeros Gel en bioXtra Mondspray bieden directe verlichting.
  • Tandpasta voor droge mond
    Tandpasta’s die speciaal zijn ontworpen voor een droge mond bevatten ingrediënten die zacht zijn voor het mondslijmvlies en helpen om het mondvocht te behouden. Deze tandpasta’s bevatten vaak geen schuimmiddelen die de mond kunnen irriteren, zoals natriumlaurylsulfaat (SLS). Kies voor zachte tandpasta’s zoals GUM Hydral Tandpasta of bioXtra Milde Tandpasta.
  • Aanpassing van medicatie
    In sommige gevallen kan je arts de medicatie aanpassen om de droge mond te verminderen.

Veelgestelde vragen

Wat is een droge mond?

Een droge mond, ook wel xerostomie genoemd, betekent dat er te weinig speeksel wordt aangemaakt.
Speeksel beschermt tanden en tandvlees tegen bacteriën, helpt bij slikken en spreken, en herstelt het tandglazuur.
Een droge mond voelt branderig of plakkerig aan en kan leiden tot:
– Slechte adem
– Snel gaatjes
– Pijnlijk of droog tandvlees
– Moeite met slikken of praten

Wat veroorzaakt een droge mond?

Een droge mond kan ontstaan door:
– Medicijngebruik (antidepressiva, bloeddrukverlagers, antihistaminica)
– Stress of angst
– Slechte hydratatie (te weinig drinken)
– Slapen met open mond
– Roken of alcoholgebruik
– Ziekten zoals diabetes of het syndroom van Sjögren
Wist je dat meer dan 400 soorten medicijnen een droge mond als bijwerking hebben?

Hoe weet ik of ik een droge mond heb?

Typische symptomen zijn:
– Een plakkerig gevoel in de mond
– Moeite met slikken of spreken
– Bittere of metaalsmaak
– Droge lippen of tong
– Vaak dorst, ook ’s nachts
– Slechte adem of meer tandplak
Als je deze klachten herkent, is het raadzaam om je mond te laten controleren bij de tandarts.

Wat kan ik doen tegen een droge mond?

– Drink voldoende water (liefst kleine slokjes verspreid over de dag)
– Vermijd alcohol, koffie en suikerhoudende dranken
– Gebruik een mondgel, spray of spoeling voor extra speekselproductie
– Kies een milde, alcoholvrije tandpasta
– Stimuleer speeksel met suikervrije kauwgom of zuigtabletten

Welke tandpasta helpt tegen een droge mond?

Gebruik een tandpasta zonder SLS (natriumlaurylsulfaat) en alcohol, want deze drogen de mond verder uit.
Goede keuzes zijn:
– bioXtra
– Zendium Classic of Sensitive
– Elmex Sensitive Professional
Deze formules helpen het mondslijmvlies herstellen en ondersteunen natuurlijke speekselvorming.

Welke medicijnen veroorzaken een droge mond?

Veel voorkomende groepen zijn:
– Bloeddrukverlagers
– Antidepressiva
– Pijnstillers
– Antihistaminica (tegen allergie)
– Spierverslappers
– Middelen tegen angst of slapeloosheid
Overleg altijd met je arts of apotheker; soms kan de dosering aangepast worden.

Kan een droge mond wijzen op een ziekte of tekort?

Ja. Een droge mond kan een signaal zijn van:
– Vitaminetekort (B12, ijzer, foliumzuur)
– Diabetes mellitus
– Schildklierproblemen
– Syndroom van Sjögren (auto-immuunziekte die speekselklieren aantast)
Bij langdurige klachten is bloedonderzoek aan te raden.

Welke vitamine helpt bij een droge mond?

– Vitamine B12: ondersteunt zenuw- en slijmvliesfunctie
– Vitamine A: helpt bij het herstel van slijmvliezen
– Vitamine C en zink: bevorderen wondgenezing en weerstand
– Omega-3 vetzuren: verbeteren speekselkwaliteit
Een uitgebalanceerde voeding met voldoende vitamines helpt het herstel te ondersteunen.

Is een droge mond gevaarlijk?

Een chronisch droge mond kan leiden tot:
– Meer gaatjes (cariës)
– Tandvleesontsteking
– Slechte adem (halitose)
– Schimmelinfecties in de mond (candida)
Zonder speeksel is de natuurlijke bescherming van de mond beperkt, dus langdurige droogte vraagt altijd aandacht.

Hoe herstel je speekselproductie?

Probeer:
– Suikervrije kauwgom met xylitol
– Mondmassages (stimuleert klieren)
– Speekselvervangende gels of sprays
– Regelmatig kleine beetjes water drinken
Bij medicatie-gerelateerde droogte kan de arts eventueel overstappen op een alternatief middel.

Wat helpt direct bij een droge mond?

– GUM Hydral Spray: direct verlichting bij droog gevoel
– Biotène Mondgel: beschermt mondslijmvlies tot 4 uur
– Xylimelts: smelttabletten voor ’s nachts
Combineer deze producten met een zachte tandenborstel en milde tandpasta voor het beste resultaat.

Is een droge mond een bijwerking van medicatie?

Ja, dit is een van de meest voorkomende bijwerkingen van medicijnen.
Overleg met je arts als je klachten hinderlijk zijn, soms kan het middel of de dosis aangepast worden.
Stop nooit op eigen initiatief met voorgeschreven medicatie.

Wat is het verschil tussen een droge mond en dorst?

Bij dorst maak je nog gewoon speeksel aan, maar bij een droge mond is de speekselproductie verminderd.
Het verschil: water helpt tijdelijk tegen dorst, maar niet tegen droge mond.
Daarvoor heb je een speekselstimulerend product nodig.

Wanneer moet je met een droge mond naar de tandarts of arts?

Ga langs bij:
– Langdurige droogte (>2 weken)
– Moeite met slikken of spreken
– Aanhoudende slechte adem
– Witte aanslag of schimmelvorming in de mond
– Regelmatig terugkerende mondinfecties
De tandarts kan de oorzaak helpen opsporen en adviseren over geschikte verzorgingsproducten.